باغ شاهزاده ماهان که به شازده ماهان نیز معروف است، یکی از معروفترین جاذبههای گردشگری کرمان میباشد که در ۳۵ کیلومتری کرمان و ۶ کیلومتری ماهان جای دارد. این باغ آوازهای جهانی دارد و در تمامی ایام سال پذیرای گردشگران ایرانی و خارجی بسیاری است.
فهرست مطالب
شاهزاده ماهان باغی سرسبز و دلنواز در دل کویر و از جاهای دیدنی کرمان است و یکی از ۹ باغ ایرانی و مشهور جهان به شمار میرود که در سال ۱۳۹۰ بههمراه باغ پاسارگاد شیراز بهعنوان مادر باغهای ایرانی، باغ ارم شیراز، باغ چهل ستون اصفهان، باغ فین کاشان، باغ ماهان کرمان، باغ اکبریه بیرجند، باغ دولتآباد یزد، باغ پهلوان پور مهریز یزد و باغ عباسآباد بهشهر در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است.
این باغ تاریخی و سرسبز از دوره قاجار به یادگار باقیمانده و فرمان ساخت آن توسط محمدحسن خان، سردار ایروانی و حاکم وقت کرمان صادرشده و سپس در زمان حاکم بعدی، عبدالحمید میزرا ناصرالدوله، بین سالهای ۱۲۹۸ الی ۱۳۰۹ هجری قمری بناهایی به آن اضافه و تکمیلشده است.
لازم به ذکر است واقعشدن منطقه ماهان در مسیر عبوری کرمان به بم و در مسیر جاده کهن ابریشم از عواملی است که این محل را برای احداث یک باغ اشرافی مناسب میساخته است.
این شاهزاده همان عبدالحمید میزرا ناصرالدوله فرمانفرمایان، نوه دختری ناصرالدینشاه و حاکم کرمان است که به تکمیل و ساختوساز در این باغ اقدام کرد. داستان جالبی نیز در مورد ناصرالدوله و این باغ وجود دارد و گفتهشده است که وقتی خبر مرگ وی به گوش بنّای باغ رسید، از فرط خوشحالی تغار گچی را که در دست داشت محکم به دیوار کوبید و کار را رها کرد. اگر در بازدیدتان بهخوبی دقت کنید، متوجه میشوید برخی از بخشهای آن فاقد تزیینات و ظریفکاریها است که نشان از نیمهکاره رها شدن ساخت آنها است؛ مانند جای خالی کاشیها که همچنان بر سر در ورودی خودنمایی میکند.
باغ شاهزاده ماهان از باغهای تمامعیار ایرانی و یکی از بهترین باغهای شیبدار یا باغ – تخت به شمار میرود. از ویژگیهای اینگونه باغهای مطبق، نمایش بینظیر و تماشایی آب بهصورت پلکانی و در سطحهای افقی و عمودی است.
وسعت این باغ مستطیل شکل حدود ۵/۵ هکتار است که دارای ۴۰۷ متر طول و ۱۲۲ متر عرض و شامل سردر ورودی، حمام، عمارت، شبکه آبرسانی و حوض است که در میان حصاری بلند از درختان محصورشدهاند و همچون نگینی سرسبز در دل کویر میدرخشد و چشمنوازی میکند.
این باغ رو به قله کوه جوپار در جنوب محصور است و بنابراین دنیای درونی و بیرونی باغ بسیار متفاوت از یکدیگر میباشند. درون باغ بسیار سرسبز و پر از درختان میوه و جویهای پر آب است اما بیرون باغ کویر میباشد.
زمانی که به این باغ برسید سردری زیبا و دو طبقه را خواهید دید که از میان آن فضای درونی و سرسبز باغ را میبینید. طبقه بالای این سردر اتاقهایی برای زندگی و پذیرایی وجود دارد. در راستای طولی باغ نیز ورودیهای فرعی تعبیهشده است. این بنا واسطهای میان واقعیت بیرونی و واقعیت درونی است. تجربه فضای نسبتاً باریک خیابان پیش ورودی و مکث درون هشتی کوچک و نسبتاً بسته سردرخانه در طبقه همسطح، شرایط حسی تلقین کننده پیشین را در نسبتی اعجازانگیز در برابر تجربه فضای بسیار گشوده باغ قرار میدهد. بعد از عبور از این قسمت وارد فضای داخلی باغ میشوید.
در بدو ورود در سطح نسبتاً وسیع و مسطحی که در فضای جلوی سردرخانه به سمت باغ قرار دارد، فرصت مشاهده مهمترین عنصر شکلدهنده باغ تخت ماهان بهدست میآید.
۱۲ سطح پلکانی بههمراه آبشارها، فوارهها و دو حوضچه پر آب که از دو سمت با درختان بلندقامت باغ احاطهشدهاند در برابر دیدگانتان ظاهر میشوند. نهر آبی که در این مکان جریان دارد از بالای باغ وارد میشود. منبع این نهر، قنات تیگران است که از ارتفاعات جوپار سرچشمه میگیرد و بعد از آبیاری کرتها و مسیرها بهصورت آبشارهایی در سطح پلکانی و سطح شیبدار جاری میشود و تا بیرون باغ ادامه دارد و بهسمت ماهان میرود.
در دو طرف مسیر، آبشارها، دو پیاده راه و دو ردیف درختان سایهافکن در دو طرف پیاده راهها اهمیت محور مرکزی را از بالا تا پایین تشدید میکند و به روی بستر آن از بالاخانه تا سردرخانه سایه میافکند.
در انتهای باغ، نمای سفید و دلانگیز بالاخانه که محل پذیرایی و سکونت صاحب اصلی باغ بوده است، باظرافتی هرچه تمامتر خودنمایی میکند. این عمارت ۴۸۷ مترمربع مساحت دارد و با هندسهای نسبتاً باریک و کشیده قسمت قابل ملاحظهای از عرض باغ را در دو طبقه به خود اختصاص میدهد و در ایوان مرکزی روبروی محور اصلی تا سه طبقه ارتفاع مییابد. این بخش در حال حاضر توسط بخش خصوصی به رستوران تبدیلشده است. در پشت این ساختمان باغ خلوتی با کرتهای میوه و محورهایی با درختهای سایهافکن و پیاده راههای شرقی – غربی موازی با بنای بالاخانه وجود دارد. نهر باغ ابتدا از آبراهههای این قسمت عبور میکند و سپس وارد مجراهای اصلی میشود.
بناهای خدماتی باغ ماهان نیز مماس با دیوار اصلی باغ و خارج از آن قرار دارند. در شرق کوشک، حمام و در قسمت بالایی حمام نیز ساختمان مسکونی نگهبان یا زعیمباشی جای گرفته است. بخشی از این ساختمان روبه فضای پشت بالاخانه است و بهعلت داشتن عمق زیاد، این بنا نسبت به سایر اتاقهای اطراف باغ بیشترین بیرونزدگی را از دیوار مجموعه دارد. در ضلع مقابل نیز اتاقهایی دیده میشود که نیمهکاره رهاشدهاند.
در ساخت بناهای باغ شاهزاده ماهان از آجر بههمراه اندود کاهگل استفادهشده است. در برخی قسمتها مانند سردر ورودی کاشیهای زیبا و چشمنوازی دیده میشود. دیوار باغ نیز با اندود گل پوشیده شده و در جاهایی که به بالاخانه و سردر میرسد با اندود گچی مزین شده است.
برای کفسازی باغ ماهان قلوهسنگ و ملات بهکاررفته که در بخشهای پیرامون عمارت و سردر با نقشهای هندسی تزیینشدهاند. در پلهها و حاشیه باغچهها آجر و در درز میان کرتها و پیادهروها سنگ کارشده است.
در این باغ امکانات مناسبی برای گردشگران فراهمشده است که در ادامه، مهمترین آنها را معرفی خواهیم کرد.
بدون شک نشستن در فضای دلنشین باغ و میل کردن غذایی خوشمزه بسیار میچسبد. در این باغ، رستورانی واقع در عمارت شاهنشین و گاهی نیز در فضای باز باغ، پذیرای مهمانان است. در ضمن در این رستوران میتوانید از اینترنت رایگان استفاده کنید.
گردش در باغ شاهزاده ماهان را با خیال راحت انجام بدهید و نگرانی اقامت شبانه را نداشته باشید؛ چراکه در مهمانسرای این باغ امکان شبمانی فراهم است.
امکان اسبسواری در اطراف این باغ برای علاقهمندان فراهمشده است که خود لذتی فراوان دارد.
در عمارت باغ برخی از اتاقها به فروش سوغاتی و انواع گلیم و فرش اختصاص دادهشده است که بیشک دیدن آنها جذابیت خاص خود را دارد و میتوانید بهعنوان سوغاتی برای خانواده و دوستان خرید کنید.
در صورتی که قصد دارید از این باغ زیبا دیدن کنید، اطلاعات زیر برای شما مفید خواهد بود:
ساعت بازدید باغ همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۹ میباشد. البته این مکان زیبا در تعطیلات رسمی کشور، بسته است.
شماره تماس مجموعه جهت کسب اطلاعات بیشتر: ۲۱۰۳۳۳۷۷-۰۳۴
قیمت بلیط بازدید از این باغ در ابتدای سال ۱۴۰۰ و برای گردشگران ایرانی ۵,۰۰۰ و برای گردشگران خارجی ۳۰,۰۰۰ میباشد.
این باغ زیبا در هر فصل زیباییهای خاص خودش را دارد. پس هر موقع از سال که به کرمان سفر کردید، حتماً از باغ شاهزاده ماهان دیدن کنید.
اگر به شهر ماهان سفر کردید، از دیدن مقبره شاه نعمتالله ولی و عمارت تاریخی شترگلو غافل نشوید.
این اثر در تاریخ ۱۴ آبان ماه ۱۳۵۳ هجری شمسی با شماره ثبت ۱۰۱۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
همچنین این باغ در سال ۲۰۱۱ و در سی و پنجمین نشست به شماره ۱۳۷۲ در فهرست میراث جهانی توسط یونسکو ثبت شده است.
کرمان، بزرگراه هفت باغ، نرسیده به بزرگراه کرمان – بم